System operacyjny jest skomplikowanym oprogramowaniem niezbędnym do działania innych programów: np. edytorów, arkuszy kalkulacyjnych lub gier. Odgrywa on w komputerze podobną rolę jak prezes w dużej firmie: zarządza ludźmi, a także budynkiem i sprzętem. Bez jego wiedzy i zgody nie można kupić dodatkowego wyposażenia ani przyjmować i zwalniać pracowników. To on kontroluje wszystkie poczynania i jest odpowiedzialny za działanie firmy. Jeżeli nie jest dobry, to nawet najlepsi pracownicy (programy) i najwspanialej wyposażony budynek (urządzenia komputera) mogą źle funkcjonować. Do najważniejszych zadań systemu operacyjnego należą: zarządzanie pamięcią operacyjną komputera; nadzorowanie pracy wszystkich uruchomionych programów; organizowanie zapisu danych na dyskach i innych nośnikach informacji, tworzenie jednolitej struktury dysków, tzw. folderów (katalogów) i plików; nadzorowanie działania urządzeń współpracujących z komputerem, np. drukarki, modemu itp.; zapewnienie komunikacji użytkownika z komputerem poprzez mysz, klawiaturę, monitor itp.; sygnalizowanie błędów urządzeń lub aplikacji; komunikowanie się z siecią komputerową; dbanie o bezpieczeństwo danych. Po włączeniu komputera wczytywane są z dysku, płyty CD lub innego nośnika do pamięci operacyjnej pliki odpowiedzialne za działanie samego systemu, a także wszystkich podłączonych do niego urządzeń.
